Zagadnienia taktyczne: Podsumowanie sezonu 21/22 cz.2 - Taktyka

24.06.2022, 00:14, Adam Leonik 14 komentarzy

Podczas gdy nie tak dawno otwarte okno transferowe trwa w najlepsze, jak zwykle zniecierpliwieni fani Arsenalu tym razem nie mogą narzekać na brak wrażeń. Jeżeli wierzyć całkiem rzetelnym doniesieniom prasowym, Kanonierzy ze strzelbą ruszyli na polowanie i bynajmniej nie mają na oku tylko jednego grubego zwierza. Jak już pisałem w pierwszej części podsumowania, dziur do załatania w składzie jest sporo, więc tym bardziej cieszy fakt, że kierownictwo klubu ma podobne zdanie na ten temat i co więcej, planuje coś z tym zrobić. Żeby jednak zrozumieć co tak naprawdę dzieje się za kulisami i dlaczego klub z północnego Londynu obrał sobie za cel takich, a nie innych piłkarzy, warto przyjrzeć się bliżej ewolucji taktycznej w Arsenalu, jakiej od ponad dwóch sezonów jesteśmy świadkami.

Kiedy Arteta po raz pierwszy dołączył do Kanonierów w roli trenera, z racji tego, że był asystentem Pepa Guardioli, wielu miało nadzieję, że wniesie on do Arsenalu styl gry Manchesteru City. Oczywiście na początku tak się nie stało, a powodów tego było całe mnóstwo. Jak mówi stare przysłowie, tak krawiec kraje, jak mu materiału staje i Arteta bardzo szybko mógł się przekonać, że aby wyprowadzić klub z powrotem na prostą będzie potrzebna duża liczba zmian w składzie i pod tym względem poprzedni sezon był przełomowy. W końcu pojawiła się para obrońców z prawdziwego zdarzenia, którzy dopełniają się wzajemnie, bramkarz umiejący dobrze grać nogami, czy chociażby mobilny rozgrywający z dużym zaangażowaniem i świetną techniką. Pozwoliło to w końcu na transformację do ustawienia, jakim zapewne Arteta chciał grać już od dawna, tylko ze względu na skład personalny zwyczajnie nie mógł tego zrobić. Zacznijmy jednak od początku.

Ustawienie, w jakim drużyna wychodzi na murawę, paradoksalnie mówi nam coraz mniej o zastosowanej taktyce, ponieważ w zależności od tego, co dzieje się na boisku, posiadania piłki bądź jej braku, formacja podczas meczu zmienia się co najmniej kilka razy. Daje to nam jednak jakiś punkt wyjścia i w pewnym stopniu determinuje, w jaki sposób zawodnicy będą się poruszać na boisku i zmieniać pozycje wraz z rozwojem sytuacji. Jeszcze dwa sezony temu Kanonierzy zaczynali spotkania głównie w formacji 4-2-3-1, ale gdy posiadali piłkę, następowała zmiana na ustawienie 3-2-5 lub 2-3-5. Chodziło o to, aby atakować piątką zawodników. Dwóch skrajnie ustawionych piłkarzy rozciąga obronę rywala, centralnie ustawiony napastnik absorbuje uwagę środkowych obrońców, a dwaj zawodnicy poruszający się w tzw. półprzestrzeniach, zlokalizowanych na obu skrajach pola karnego przeciwnika, stanowić mają główne zagrożenie, asystując i zdobywając bramki. Nie bez przyczyny to właśnie Saka i ESR byli najlepszymi strzelcami The Gunners w poprzednim sezonie. Aby nie powtarzać pewnych rzeczy o strefach na boisku i ich znaczeniu we współczesnej piłce, więcej można się o tym dowiedzieć z jednego z poprzednich Zagadnień Taktycznych (link), gdzie opisałem filozofię futbolu preferowaną przez Pepa Guardiolę, na której trenersko wychował się Arteta. Ustawienie 3-2-5 lub 2-3-5 osiągnąć można na kilka sposobów. Z racji składu personalnego i odpowiedniego wykorzystania walorów poszczególnych piłkarzy schemat rozegrania piłki uwzględniał wysokie ustawienie lewego obrońcy w osobie Kierana Tierneya i zejście Xhaki w strefę pozostawioną przez Szkota. Jak już wcześniej wspomniałem manewr ten miał na celu rozciągnięcie defensywy rywala grającym przy linii lewym obrońcą i zrobienie miejsca dla ścinającego ze skrzydła do środka Aubameyanga, przy jednoczesnym zabezpieczeniu tyłów przez Szwajcara.

Implementowało to jednak również kilka innych mniej lub bardziej zamierzonych rzeczy do gry Kanonierów. Przede wszystkim ktoś musiał wypełnić lukę pozostawioną przez Granita w środku pola, co oznaczało przesunięcie do środka prawego obrońcy. Niestety występujący w tym czasie na tej pozycji Bellerin nie czuł się zbyt komfortowo w środkowej strefie boiska i odbijało się to negatywnie na grze Arsenalu. Ta sama kwestia dotyczyła zresztą wszystkich zawodników w składzie grających na pozycji prawego obrońcy. Kolejną rzeczą był fakt, że koledzy z zespołu największe zaufanie w rozegraniu piłki pokładali w Szwajcarze, przez którego przechodziła większość piłek, co z kolei powodowało przesunięcie ciężaru gry na lewą stronę boiska. Ta przewidywalność w wyprowadzaniu ataków znacznie ułatwiała życie rywalom przygotowującym się do starcia z Kanonierami. Zmiana w myśleniu hiszpańskiego szkoleniowca dokonała się pod koniec sezonu 20/21, trochę z racji tego, że coraz większym zaufaniem trenera zaczął cieszyć się Gabriel Magalhaes, który zdołał się już zaadoptować do nowej ligi. W dwóch ostatnich spotkaniach sezonu 20/21 to właśnie Brazylijczyk ubezpieczał lewą strefę pozostawioną wolną przez Tierneya, środek krył Holding, a z lewej strony umiejscowiony pozostawał Chambers. Pozwoliło to Granitowi ustawiać się wyżej na boisku i bardziej skupić się na jego centralnej części, co dawało znacznie więcej okazji, aby włączyć się do ataku. Doskonale widać to na przykładzie dwóch spotkań z Brighton, z których pierwsze miało miejsce pod koniec grudnia 2020, a drugie pod koniec maja 2021. Mapy kontaktów z piłką Xhaki w tych meczach rozdzielonych 5 miesiącami mówią same za siebie.

Powyższa mapa charakteryzuje kontakty z piłką Granita Xhaki w meczu z Brighton 29 grudnia 2020, poniższa 23 maja 2021.

Jestem przekonany, że właśnie z taką myślą taktyczną w głowie Arteta wybierał kandydatów do wzmocnienia składu na pozycji prawego obrońcy w letnim okienku transferowym przed kolejnym sezonem. Chodziło o sprowadzenie kogoś, kto bardzo dobrze czułby się w obronie i w razie potrzeby mógł dołączyć do linii środkowych obrońców, a przy tym był wystarczająco szybki, aby nadążyć za skrzydłowymi przeciwnika. Atuty ofensywne również oczywiście były ważne, ale pozostawały na dalszym planie. W ten oto sposób do zespołu trafił Takehiro Tomiyasu i chyba nikt z kibiców The Gunners nie żałuje tego wyboru.

W minionym sezonie nie tylko Japończyk przyczynił się do zmiany stylu gry Arsenalu, ale również Thomas Partey. Dwa sezony temu z powodu kontuzji i adaptacji do nowego stylu gry, nie zobaczyliśmy najlepszej wersji reprezentanta Ghany. Zmieniło się to w poprzednim sezonie i zachęciło Artetę do rozpoczynania spotkań w ustawieniu 4-3-3, które w moim przekonaniu było docelowym ustawieniem od samego początku. Żeby jednak efektywnie wykorzystywać tę formację, potrzebny jest "człowiek orkiestra" na pozycji defensywnego pomocnika, którego Anglicy określają mianem “single pivot” a Włosi “regista”. Ktoś taki musi umieć dobrze bronić, rewelacyjnie rozgrywać i być odpornym na pressing. Idealnym przykładem będą tu Busquets w Barcelonie czy chociażby Fernandinho w Manchesterze City kilka sezonów temu. Partey jest do tego zadania kandydatem wręcz idealnym i zapewne właśnie po to został sprowadzony do północnego Londynu. Problem Arsenalu polegał na tym, że gdy przytrafiła się kontuzja, nie było w zespole nikogo, kto mógłby go na tej pozycji zastąpić. Z Parteyem w wyjściowej jedenastce Kanonierzy zdobywali średnio 2 punkty na mecz, bez niego 1,5. Ustawienie 4-3-3 jest specyficzne jeszcze pod jednym względem. Rozgrywając piłkę krótkimi podaniami od tyłu i mając tylko jednego defensywnego pomocnika, trudniej jest stworzyć numeryczną przewagę, która jest podstawą w tym sposobie wyprowadzenia piłki. Oznacza to, że w każdym momencie musi być przynajmniej jeden zawodnik wolny, pokazujący się do podania. Nie bez powodu Manchester City i Liverpool wydali tak duże sumy na swoich bramkarzy, wszak przy tym ustawieniu to oni bardzo często biorą udział w rozegraniu i w związku z tym muszą się czuć komfortowo z piłką przy nodze. Z tego również powodu do Arsenalu sprowadzony został Aaron Ramsdale i tu ukłon w stronę Edu i Artety, bo w momencie jego przyjścia chyba nikt się nie spodziewał, że tak dobrze potrafi on grać nogami.

Oczywiście taktycznych niuansów i zmian było więcej, ale to materiał na kolejny artykuł. Z mojego punktu widzenia wyraźnie widać, że Mikel buduje drużynę pod ustawienie 4-3-3, i zamierza grać ofensywny futbol oparty na posiadaniu piłki. Wskazują na to również transfery i cele transferowe na kolejny sezon. Sprowadzenie Fabio Vieiry, czy poważne zainteresowanie takim zawodnikiem jak Lisandro Martinez pokazuje, że hiszpański szkoleniowiec poszukuje uniwersalnych, znakomitych technicznie zawodników, którzy z powodzeniem są w stanie grać na kilku pozycjach. Jeżeli Arsenalowi uda się w tym okienku zrealizować swoje cele, a wiele wskazuje na to, że są faworytem w osiągnięciu większości z nich, to możemy w przyszłym sezonie kibicować drużynie, która mocno namiesza w czołówce ligi i w końcu zerwie ze stereotypem, że Kanonierom wiecznie czegoś brakuje.